ชื่อวิทยาศาสตร์ : Theobroma cacao L.
ชื่อเรียกอื่น : โกโก้ โคโค่ (ภาคกลาง)
ชื่อวงศ์ : STERCULIACEAE
ลักษณะ : ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 3-8 ม. ใบเดี่ยว เรียงสลับหรือเวียนรอบ รูปรี รูปไข่แกมรูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ปลายแหลม โคนมนหรือสอบ ขอบเป็นคลื่นเล็กน้อย โคนใบป่องทั้ง 2 ข้าง ดอกเล็ก ออกเป็นกลุ่มตามลำต้นหรือกิ่งใหญ่ๆ ตรงที่ใบร่วงไป กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีขาวหรือขาวประชมพู กลีบดอก 5 กลีบ เรียงสลับกับกลีบเลี้ยง สีขาวอมเหลืองหรือขาวอมชมพู เกสรเพศผู้ 10 อัน โคนก้านชูอับเรณูติดกันเป็นหลอดสั้นๆ ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 5 แฉก ผลรูปไข่แกมรูปขอบขนานหรือรูปรี ผิวแข็งขรุขระเป็นร่อง 10 ร่อง สีเหลือง ม่วง หรือแดง มี 20-60 เมล็ด เรียงเป็นแถว 5 แถว ยาวตามแกนกลางของผล เมล็ดสีน้ำตาล รูปรี มีเยื่อหุ้มเมล็ดบางๆ รสหวาน
การกระจายพันธุ์ :

ช่วงเวลาการออกดอก : ตลอดปี

ประโยชน์ : ใช้เป็นอาหารและเป็นสารแต่งกลิ่นและรสของอาหาร ยา และเครื่องดื่มหลายชนิด ส่วน Cocoa Butter ใช้ทำสบู่ เครื่องสำอาง และใช้เป็นตัวยาพื้นของยาเหน็บ ขี้ผึ้ง แอลคาลอยด์ theobromine มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ กระตุ้นหัวใจ ขยายหลอดเลือด และคลายกล้ามเนื้อเรียบ ดังนั้นจึงใช้เป็นยาขับปัสสาวะได้ ในฟิลิปปินส์ใช้น้ำต้มจากรากเป็นยาขับระดู

การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร :